Vergi uçotunda maliyyə lizinqinin obyekti əsas vəsaitlərə aid edilən daşınar və daşınmaz əmlakdır. İcarəyə verən maddi əmlakı maliyyə lizinqi müqaviləsi üzrə icarəyə verirsə, vergitutma məqsədləri üçün icarəçi əmlakın sahibi, icarə ödəmələri isə icarəçiyə verilmiş ssuda üzrə ödəmələr sayılır.

Aşağıdakı hallardan biri olarsa əmlak icarəsi maliyyə lizinqi sayılır:

• lizinq müqaviləsi ilə icarə müddəti qurtardıqdan sonra əmlakın mülkiyyətə verilməsi nəzərdə tutulur, yaxud icarə müddəti qurtardıqdan sonra icarəçi əmlakı müəyyən edilmiş və ya qabaqcadan güman edilən qiymətlərlə almaq hüququna malikdir, yaxud;
• icarə müddəti icarəyə götürülən əmlakın istismar müddətinin 75 faizindən artıqdır, yaxud;
• icarə müddəti qurtardıqdan sonra əmlakın qalıq dəyəri icarənin əvvəlinə onun bazar qiymətinin 20 faizindən azdır, yaxud;
• icarə haqqının ödəniləcək məbləği əmlakın icarənin əvvəlinə olan bazar qiymətinin ən azı 90 faizinə bərabərdir və ya ondan artıqdır (lakin bu hal aktivin istifadə olunması müddətinin 3/4-ü qurtardıqdan sonra başlanan icarəyə tətbiq edilmir), yaxud;
• icarəyə götürülən əmlak icarəçi üçün sifarişlə hazırlanmışdır və icarə müddəti qurtardıqdan sonra icarəçidən başqa heç kəs tərəfindən istifadə edilə bilməz.

Maliyyə lizinqi zamanı yuxarıda göstərilən şərtlərdən biri yerinə yetirilməlidir. Həmin şərtlər yerinə yetirilmədiyi halda əməliyyat maliyyə lizinqi əməliyyatı hesab edilmir və alqı-satqı əməliyyatı kimi qiymətləndirilir.

Maliyyə lizinqi müqaviləsində ssuda ödəmələri üzrə faiz dərəcəsi göstərilmədikdə və ya maliyyə lizinqi həyata keçirən qeyri-rezidentlərə, habelə qarşılıqlı surətdə asılı şəxslərə maliyyə lizinqi üzrə icarə ödəmələrinin cari dəyərini müəyyənləşdirməkdən ötrü istifadə edilən faiz dərəcəsi ödəmələr aid olduğu dövrdə eyni valyuta ilə, oxşar müddətə verilmiş banklararası kredit hərracında olan və ya hərraclar keçirilmədiyi təqdirdə banklararası kreditlər üzrə faizlərin orta səviyyəsinin 125 faizi məbləğində götürülür.

İcarəçinin icarəni təzələmək hüququna malik olduğu əlavə müddət icarə müddətinə daxildir.

Ödəmə mənbəyində faizlərdən vergi tutulması

Vergi Məcəlləsinin 123.1-ci maddəsinə əsasən:

• maliyyə lizinqini həyata keçirən rezident şəxslərə və qeyri-rezidentin Azərbaycan Respublikasındakı daimi nümayəndəliyinə ödənilən ssudalar üzrə faizlərdən ödəmə mənbəyində vergi tutulmur, həmin şəxslər əldə olunan gəlirlərini özləri bəyan edərək büdcəyə ödəyirlər;
• daimi nümayəndəliyi olmayan qeyri-rezidentə maliyyə lizinqi əməliyyatları üzrə ödənilən ssuda faizlərindən (lizinqverənin mükafatından), Azərbaycan mənbəyindən əldə edilmişdirsə, ödəmə edən rezident tərəfindən 10 faiz dərəcə ilə vergi tutulmalıdır.

ƏDV

AR Vergi Məcəlləsinin 13.2.14 maddəsinə görə maliyyə lizinqi əməliyyatları maliyyə xidmətləri hesab edilir. Məcəllənin 164.1.2 maddəsinə əsasən maliyyə xidmətlərinin göstərilməsi ƏDV azaddır.

Lakin, icarəyə verən maliyyə lizinqi başlananadək aktivin sahibi olduğu hallarda (və ya lizin verən ilə satıcı eyni şəxs olduqda), vergi uçotunda lizinq əməliyyatından əlavə olaraq alqı-satqı əməliyyatı da baş vermiş olur. Bəzi hallarda, bu, lizinq əməliyyatlarının rəsmiləşdirimləsi üsulu ilə bağlı ola bilər: iki müqavilənin bağlanması və ya üçtərəfli müqavilənin bağlanması.

Lizinq münasibətləri iki müqavilənin bağlanması ilə rəsmiləşdirildikdə lizinq əməliyyatı zamanı AR Vergi Məcəlləsinin 140.6 maddəsinə əsasən ssudanın verilməsi rejiminə əlavə olaraq, müqavilə əmlakı icarəyə verənin satması və icarəçinin alması kimi qiymətləndirilə bilər. Belə ki,:

• lizinq verənlə satıcı arasında "Alqı-satqı müqaviləsi" bağlanılır. Alqı-satqı müqaviləsində göstərilir ki, lizinq verən tərəfindən satın alınan əmlak xüsusi olaraq lizinqə verilmək üçün əldə edilir.
• lizinq verənlə lizinq alan arasında "Lizinq müqaviləsi" bağlanır.

İlk olaraq lizinq verən ilə satıcı arasında "Alqı-satqı müqaviləsi" bağlanarsa, lizinq obyekti lizinq verənin mülkiyyətinə keçir və sonradan bu lizinq obyekti "Lizinq müqaviləsi" əsasında lizinq alana verildikdə AR Vergi Məcəllləsinin 140.6 maddəsinə görə ssudanın verilməsi rejiminə əlavə olaraq, lizinq müqaviləsi lizinq verənin əmlakı satması və lizinq alanın alması kimi qiymətləndirilə bilər. Və nəticə olaraq lizinq verən ƏDV ödəyicisidirsə, bu əməliyyat alqı-satqı müqaviləsi çərçivəsində ƏDV və mənffət vergisinə cəlb ediləcəkdir.

Bu səbəbdən də, öncə lizinq verən ilə lizinq alan arasında "Lizinq müqaviləsi"-nin bağlanması, sonradan isə lizinq verən ilə satıcı arasında "Alqı-satqı müqaviləsi"-nin bağlanması məqsədəuyğundur.

Lizinq subyektləri (lizinq verən, lizinq alan, satıcı) arasında 3 tərəfli müqavilə bağlandıqda isə lizinq obyekti lizinq verənin mülkiyyətinə müqavilə bağlandıqda keçir. Bu səbəbdən də, burada yalnız ssudanın verilməsi əməliyyatı baş verir, və bu əməliyyatda alqı-satqı elementi olmadığı üçün ƏDV və mənfəət vergisinə cəlb edilmir.

Bundan başqa, AR Vergi Məcəlləsinin 164.1.25 maddəsinə görə lizinq müqaviləsinin obyekti olan əsas vəsaitlərin idxalına görə ƏDV tutulmur.

Mənfəət vergisi

Lizinq əməliyyatları zamanı Lizinq verənin gəliri əsasən faiz gəliri olur. Təqdim edilmiş aktiv üzrə əldə edilən faiz gəlirlərinə görə hər dəfə faizlərin hesablanması dövrünə uyğun olaraq lizinq alana elektron qaimə-faktura təqdim edilir.

Lizinq müqaviləsi bağlananadək lizinq verən aktivin sahibi olduğu hallarda lizinq üzrə ssudanın verilməsi rejiminə əlavə olaraq, lizinq müqaviləsi əmlakı icarəyə verənin satması və icarəçinin alması kimi qiymətləndirilir. Əgər belə olarsa, o zaman, lizinq verən satıcı kimi lizinq obyektinin təqdim edilməsindən əldə olunan gəlirdən Vergi Məcəlləsinin 142-ci maddəsinə müvafiq olaraq mənfəət vergisini ödəməlidir. Belə olduqda, lizinq obyekti lizinq alana verildikdə satış qiymətinə elektron qaimə-faktura, lizinq verən ƏDV ödəyicisidirsə, əlavə olaraq elektron vergi hesab-faktura təqdim edilməlidir.

Sadələşdirilmiş vergi

Əmlakın icarəyə verilməsindən gəlir əldə edən şəxslərin sadələşdirilmiş vergi ödəyicisi olmaq hüququ yoxdur.

Əmlak vergisi

AR Mülki Məcəlləsinin 748-3 maddəsinə görə maliyyə lizinqi əsasında lizinq alana verilmiş lizinq obyekti tərəflərin qarşılıqlı razılığı əsasında lizinq verənin və ya lizinq alanın balansında uçota alınmalıdır. Lizinq obyektinin kimin balansında olması lizinq müqaviləsində əks olumalıdır. Əmlakı öz balansında uçota almış şəxs AR Vergi Məcəlləsinin 197.1.3-cü maddəsinə müvafiq olaraq əmlak vergisini ödəməlidir.

Yazı sonuncu dəfə 2020-05-29 tarixində yenilənib.