Ehtiyac olduqda müəssisə rəhbəri işçiyə müxtəlif ixtisas dərəcələri və ya müxtəlif vəzifələr üzrə işlərin görülməsini tapşıra bilər. Misal üçün, 5-ci dərəcəli çilingərə 3-cü dərəcəli çilingərin işinin görülməsini tapşıra bilər.

Müxtəlif ixtisas dərəcələri üzrə əmək vəzifələrini yerinə yetirdikdə əməyin ödənilməsi müəssisədə əməyin ödənilmə formasından asılıdır - vaxtamuzd və ya işəmuzd.

Vaxtamuzd ödənilmə sistemində əmək haqqının hesablanması.

İşçilərin əməyinin vaxtamuzd ödənilmə sistemində işçinin əmək haqqısı saatlıq (gündəlik) əmək haqqı və ya aylıq vəzifə maaşına görə hesablanır.

Vaxtamuzd işçi eyni zamanda müxtəlif işlər, vəzifələr, peşələr və ya ixtisas dərəcələri üzrə əmək vəzifələrini yerinə yetirdikdə, habelə müəyyən edilmiş normalardan artıq dəzgaha, maşına, aparata xidmət etdikdə, onun əməyi daha yüksək haqq verilən ixtisas (peşə) dərəcələri, tarif (vəzifə) maaşları üzrə ödənilir və əmək haqqına əlavə müəyyən edilir.

İşəmuzd ödənilmə sistemində əmək haqqının hesablanması.

İşəmuzd işçilərin əməyi görülən işin işəmuzd qiymətləri üzrə ödənilir. Təsərrüfat subyektinin hər hansı sahəsində işçilərə verilmiş ixtisas (peşə) dərəcələrdən aşağı tarif müəyyən edilmiş işlərin istehsalat xarakterinə görə işəmuzd işçilərə tapşırılarsa, həmin işləri yerinə yetirən işçilərə dərəcələr arasındakı fərq ödənilir. Əgər işçi hasilat normasını yerinə yetirərsə, lakin onun ixtisas dərəcəsi ilə yerinə yetirilən işin dərəcəsi arasında ən azı 2 dərəcə fərq olarsa, ona həmin dərəcələr arasındakı fərq ödənilir.

Dərəcələrarası fərqin məbləği, müxtəlif peşələr (vəzifələr) üzrə işlər yerinə yetirilərkən, habelə əlavə dəzgah və qurğulara xidmətə görə yüksək əmək haqqı məbləğinin müəyyən edilməsi və onun ödənilməsi şərtləri kollektiv müqavilələrlə, əmək müqavilələri ilə müəyyən edilir. Kollektiv müqavilənin bağlanmadığı hallarda isə bu, işəgötürənlə həmkarlar ittifaqları təşkilatı tərəfindən müəyyən edilir.